Woda jest częścią niekończącego się cyklu. Jej ilość na Ziemi (w chmurach, deszczu, gradzie, śniegu, lodzie, oceanach, morzach, rzekach i jeziorach) jest stała. Żadna kropla nie ginie oraz nie powstają nowe.
Mimo wszystko, oszczędzanie czystej oraz pitnej wody ma sens zarówno z ekonomicznego punktu widzenia jaki i ze względu na ochronę środowiska. Wydawać się może, że woda będzie płynąć z naszych kranów w nieskończoność. Jednak jej oczyszczanie oraz doprowadzanie do naszych domów wymaga coraz więcej energii, co wiąże się z coraz wyższymi kosztami.
Rodzaje systemów gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej
Poprawnie zaprojektowany i wykonany z odpowiednich elementów system gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej będzie bezproblemowo funkcjonował przez wiele lat. Dostarczy on wodę o jakości odpowiedniej do większości zastosowań domowych. Jej jakość przewyższać będzie określoną w normach jakość wód w jeziorach.
Ze względu na przeznaczenie wody, systemy gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej podzielić można na dwa główne rodzaje:
Systemy ogrodowe
W ramach systemu deszczówka może być wykorzystywana do podlewania zieleni w ogrodzie, zmywania powierzchni zewnętrznych np. tarasów lub podjazdów do garaży, a także do mycia samochodów. Coraz popularniejszym kierunkiem zastosowania tych systemów jest połączenie ich z automatycznym systemem nawadniającym wykorzystującym np. zraszacze wynurzane.
Jako kryterium podziału zestawów ogrodowych przyjmuje się:
– materiał, kształt i wielkość zbiornika,
– rodzaj pompy automatycznej (w zależności od wymaganego wydatku oraz ciśnienia)
– zastosowanie zestawu dopełniającego
Więcej o zestawach ogrodowych oferowanych przez firmę MPI można znaleźć tutaj
Systemy domowo – ogrodowe
Systemy te służą do gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej do zasilania spłuczek, pisuarów, a także pralek w budynkach. W wielu przypadkach systemy te obsługują również podlewanie trawników (w powiązaniu z automatycznymi systemami nawadniającymi) i prac na zewnątrz budynku. Systemy nazywane domowymi mogą być również stosowane w budynkach hotelowych, przemysłowych i biurowych. gdyż na rynku dostępne są elementy systemowe (filtry, centrale deszczowe) umożliwiające obsługę również i takich obiektów. Zasada działania systemów domowych stosowanych w obiektach większych jest jednak identyczna jak tych stosowanych w domach jednorodzinnych.
W ramach systemów domowych można wyróżnić kilka ich rodzajów. Jako kryterium podziału przyjmuje się:
– materiał, kształt i wielkość zbiornika,
– rodzaj i lokalizacja systemu pompowego,
– rodzaj zastosowanego systemu uzupełniania systemu wodą wodociągową w okresach braku opadów.
Więcej o zestawach ogrodowych oferowanych przez firmę MPI można znaleźć tutaj
Dobór optymalnej pojemności zbiornika
Aby obliczyć optymalną pojemność zbiornika na deszczówkę, możemy do obliczeń zastosować metodę szczegółową lub uproszczoną.
Metoda szczegółowa
Aby obliczyć optymalną pojemność zbiornika, niezbędne są następujące dane:
– Lokalizacja geograficzna budynku
Jest ona ściśle powiązana z roczną sumą opadów (dane z wielolecia) – załączona mapa Polski umożliwia odczytanie wielkości opadu w l/m2.
– Efektywna wielkość powierzchni dachu, z którego deszczówka spływać ma do zbiornika
Jest to rzut poziomy powierzchni dachu. Może również zdarzyć się, iż wodę zbierać się będzie tylko z jednej części połaci dachowej; wtedy do dalszych obliczeń przyjmujemy tylko wielkość rzutu tej połaci.
– Współczynnik spływu
Jest on ściśle związany materiałem pokrycia dachu oraz jego nachyleniem. Określa on, jaka część wody padającej na daną powierzchnię może zostać doprowadzona do zbiornika magazynującego deszczówkę.
W zbiornikach powinna być gromadzona woda tylko z powierzchni dachowych. Najodpowiedniejsze do tego celu są gładkie powierzchnie pokryte blachą, czy też glazurowaną dachówką ceramiczna lub betonową. Uzysk wody z dachów zielonych kształtuje się na poziomie 30-40% (0,3 – 0,4). Woda ta pomimo, że może mieć brązowawy odcień, nadaje się do spłukiwania toalet oraz podlewania ogrodów.
Tabela 1. Wartości współczynnika spływu
| Rodzaj i nachylenie powierzchni dachowej | Współczynnik spływu |
| dachy skośne pokryte blachą lub dachówką ceramiczną glazurowaną | 0,9 |
| dachy skośne pokryte dachówką betonową | 0,8 |
| dachy płaskie z płyty warstwowej | 0,7 |
| dachy płaskie pokryte papą | 0,6 |
| dachy zielone | 0,3 – 0,4 |
– Zapotrzebowanie na wodę
W sytuacji, gdy woda deszczowa będzie używana tylko do podlewania ogrodu, roczna wartość zużycia wody kształtować się będzie na poziomie około 60 litrów (intensywne podlewanie to około 120 litrów) na 1 m2 ogrodu. W przypadku stosowania wody do celów domowych, a więc do prania, spłukiwania WC i prac porządkowych, należy przyjąć zużycie dobowe na poziomie około 67 litrów wody na osobę. Jeśli przewidujemy obsługiwać deszczówką aplikacje zarówno domowe jak i ogrodowe, potrzebna ilość wody będzie wynikiem sumy iloczynu ilości osób razy dzienne zużycie wody i iloczynu powierzchni ogrodu razy zużycie wody niezbędne do podlania 1 m2 powierzchni trawnika.
Poniżej przykładowe obliczenie pojemności zbiornika
Roczny uzysk wody
Średnia wielkość opadów (l/m2) x Efektywna powierzchnia dachu (m2) x Współczynnik spływu = Uzysk wody (l/rok)
700 x 120 x 0,8 = 67 200 l/rok
Roczne zapotrzebowania na wodę
Spłukiwanie WC: na osobę/rok 9 015 x 4 osoby = 36 060 l/rok
Pranie: na osobę/rok 3 685 x 4 osoby = 14 740 l/rok
Prace porządkowe/mycie auta: na osobę/rok 800 x 4 osoby = 3 200 l/rok
Podlewanie ogrodu: na m2/rok 60 x 500 m2 = 30 000 l/rok
SUMA 84 000 l/rok
Wielkość zbiornika na wodę deszczową
Ponieważ roczny uzysk wody jest mniejszy od zapotrzebowania, przyjmujemy do obliczeń wielkość rocznego uzysku wody, zatem:
67 200 x (21/365) = 3 866 litrów
optymalna pojemność zbiornika – zaleca się zaokrąglić w górę do wielkości całkowitej np. 4 000 litrów (lub do najbardziej zbliżonego zbiornika – np. F-Line 5000)
Metoda uproszczona:
Aby w sposób przybliżony oszacować wymaganą pojemność zbiornika, można skorzystać z poniższych tabel.
Tabela 2. Szacunkowa wielkość zbiornika do systemu ogrodowego
| Powierzchnia ogrodu do nawadniania w m2 (orientacyjna) | Powierzchnia dachu w m2 (minimalna) | Wielkość zbiornika w litrach |
| 100 | 20 | 1 000 – 1 500 |
| 300 | 40 | 2 500 – 3 000 |
| 500 | 70 | 3 000 – 5 000 |
| 800 | 90 | 5 000 – 7 500 |
| 1000 | 100 | 7 500 – 10 000 |
| 1500 | 120 | 10 000 – 15 000 |
| 2000 | 150 | 15 000 – 20 000 |
Tabela 3. Szacunkowa wielkość zbiornika do systemu domowego
| Ilość mieszkańców | Powierzchnia dachu w m2 (minimalna) | Wielkość zbiornika w litrach |
| 1 – 2 | 35 | 2 500 – 3 000 |
| 3 | 65 | 2 500 – 5 000 |
| 4 – 5 | 80 | 5 000 – 7 500 |
| 6 – 9 | 100 | 7 500 – 10 000 |
Podsumowanie
Systemy gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej zdobywają sobie coraz liczniejsze rzesze zadowolonych użytkowników w naszym kraju. Dobrze dobrany, zaprojektowany i wykonany system daje wymierne oszczędności i pozwala znacząco uniezależnić się od dostawców wody i odbiorców ścieków.